Terapia traumy jest skierowana do osób, które mają za sobą trudne doświadczenia, takie jak wypadki, przemoc i nadużycia, poniżenie, pozostawiające istotny negatywny wpływ na dalsze życie. Traumą może być również dzieciństwo, niezaspokajające ważnych potrzeb emocjonalnych – pełne chaosu, krytyki i nieprzewidywalności ze strony rodziców, częstego poczucia opuszczenia i nieważności, bycia pozostawionym bez wsparcia czy opieki. Traumatyczne może być również obserwowanie jakiegoś przerażającego wydarzenia lub bycie stale narażonym na skrajne sytuacje (np. praca w wojsku, policji, ratownictwie medycznym, itp.).
Przykładowe skutki traumy
Doświadczona trauma może powodować różne skutki i u każdego mogą one być nieco inne
- Nawracające uporczywe wspomnienia i sny (niechciane, silnie nieprzyjemne, wywołujące lęk). Tak, jak gdyby trauma odtwarzała się ciągle i ciągle mimo jej odsuwania
- Objawy fizyczne – stany napięcia, bóle, kołatanie serca, problemy ze snem, utrudnione oddychanie, potliwość, różne dziwne dolegliwości, których wcześniej nie było
- Ciągły niepokój, stan czuwania, niezdolność odpoczynku – bycie nieobecnym w tu i teraz
- Utrata kontaktu z emocjami, odrętwienie emocjonalne, niezdolność odczuwania radości i przyjemności, utrata zainteresowań
- Problemy w relacjach – odsuwanie się od innych, niezdolność stawiania granic, poczucie winy i skłonność do samopoświęcania. Wchodzenie w toksyczne relacje, w których odtwarzamy traumę ponownie (szczególnie częste w przypadku traum relacyjnych z okresu dzieciństwa)
- Stany depresyjne, negatywne myśli, rezygnacja z życia i tego, co wcześniej sprawiało przyjemność, zdarzają się również myśli samobójcze
- Lęk w konkretnych sytuacjach (często paraliżujący). Związany z miejscami, sytuacjami, rzeczami, dźwiękami, a czasem nawet zapachami skojarzonymi z traumą. Skłonność do unikania tych bodźców i sytuacji. Obawa przed tym, że znowu coś złego się wydarzy
- Zaburzenia po stresie traumatycznym – PTSD (zespół stresu pourazowego), complex PTSD (złożony zespół stresu pourazowego), ASD (stres ostry), zaburzenia związane z dysocjacją
- Trauma relacyjna z dzieciństwa. Może wiązać się z innymi zaburzeniami, takimi jak zaburzenia osobowości (m.in. borderline), skłonnością do uzależnień, nawracającymi zaburzeniami depresyjnymi i lękowymi.
Na czym polega terapia traumy?
Terapia traumy może przebiegać w różny sposób. To zależy od tego, jakich objawów doświadczasz i jakie cele chcesz osiągnąć, jednak zwykle ma pewne wspólne elementy:
- Uporządkowanie traumy i tego co się z nią wiąże. Uporanie się z poczuciem winy i wrażeniem, że trauma „przejęła całe życie”
- Odreagowanie trudnych emocji
- Nauka sposobów radzenia sobie z trudnymi emocjami, nawracającymi wspomnieniami i myślami
- Domknięcie niedomkniętych tematów, aby móc skupić uwagę na nowych celach życiowych i radości
- Odbudowa poczucia bezpieczeństwa i wyjście ze stanu ciągłego czuwania poprzez techniki relaksacyjne, oddechowe i inne metody pracy z ciałem
- Odbudowanie granic i większa świadomość siebie, swoich potrzeb i zachowań w relacjach
- Praca nad nową nadzieją, sensem, wartościami i celami
Czy trzeba opowiedzieć traumę na terapii?
Wiele osób pyta o to, czy traumę trzeba opowiedzieć podczas terapii. Nie ma na to pytanie jednej złotej odpowiedzi. Wszystko zależy od celów terapii i gotowości Klienta. Opowiedzenie i poukładanie traumy bywa pomocne, ale czasem nie jesteśmy na to gotowi i to także jest w porządku. W opowiadaniu o traumie nie chodzi o to, aby jeszcze raz doświadczyć trudnych emocji, ale o ty, by je przekształcić, zyskać dystans i równowagę, sięgnąć po kontrolę nad paraliżującym doświadczeniem.
Kto zajmuje się terapią traumy?
Terapia traumy jest obszarem pracy psychotraumatologa i psychoterapeuty. W zależności od tego, czy chodzi o objawy prostego PTSD (takie jak np. napięcie, nawracające wspomnienia i obrazy) czy może złożone PTSD i zaburzenia osobowości inny może być wybór specjalisty i nurtu psychoterapeutycznego.
W usunięciu objawów wydarzenia traumatycznego pomaga terapia EMDR, Somatic Experiencing, TRE, terapia poznawczo-behawioralna oraz inne dedykowane metody terapii traumy. Pomocne są także metody bazujące na uważności (mindfulness).
W przypadku złożonego PTSD i zaburzeń osobowości (np. borderline) możesz wybrać terapię psychodynamiczną i opartą na metalizacji, terapia schematu, DBT.
W przypadku terapii traumy szczególnie zalecana jest terapia stacjonarna.
O mnie
Agnieszka Juroszek
Jestem autorką bloga Psychologia Codzienności, na którym piszę o emocjach, relacjach i psychoterapii.
Prowadzę psychoterapię w podejściu humanistyczno-doświadczeniowym i w nurcie terapii schematu. Wspieram osoby, doświadczające trudności w obszarze emocji, potrzeb, samoakceptacji oraz relacji z innymi ludźmi i komunikacji. Pomagam w pokonywaniu trudnych doświadczeń, takich jak trauma, przemoc, dorastanie w rodzinie pełnej obojętności, krytyki, z problemem alkoholowym, itp.
Jestem psychologiem, psychotraumatologiem, trenerem umiejętności społecznych i psychoterapeutą w trakcie szkolenia (Szkoła Psychoterapii Intra – rekomendacja Polskiego Towarzystwa Psychologicznego). Ukończyłam również szkolenie przygotowujące do pracy w nurcie Terapii Schematu (akredytacja Międzynarodowego Towarzystwa Terapii Schematu ISST). Pracuję w Warszawie (Śródmieście, Bielany) w Poradni Psychologicznej SYNERGIA i online. Swoją pracę poddaję regularnej superwizji.
