Kim jest terapeuta a kim psycholog?
Psycholog nie jest tym samym co psychoterapeuta. Psycholog może Cię wysłuchać, porozmawiać z Tobą o bieżącej trudności, kryzysie i poszukać krótkoterminowych rozwiązań. Podzieli się z Tobą ogólna wiedzą psychologiczna na temat tego, co się z Tobą dzieje, podsunie pomysły jak rozwiązać problemy związane z wychowaniem dziecka. Może przeprowadzić test, albo skierować Cię do innego specjalisty, np. neurologa, specjalisty integracji sensorycznej, psychiatry, albo na badania lekarskie kontrolne.
Psychoterapeuta, w swojej roli, bardziej przypomina lekarza. Tyle tylko, że jest to lekarz Twojego życia emocjonalnego i relacyjnego. Jeśli trudność, z którą się zmagasz ciągnie się za Tobą dłużej, jest bardziej złożona. Terapeuta pomoże Ci głębiej przyjrzeć się przyczynom Twoich trudności, a następnie wypracować nowe, bardziej skuteczne sposoby reagowania. Dzięki terapii zaczniesz lepiej rozumieć siebie, nauczysz się być dla siebie wsparciem, zdobędziesz nowe umiejętności regulacji emocji czy budowania relacji. Poskładasz siebie do kupy po trudnych doświadczeniach. W trakcie terapii będą lepsze i gorsze momenty. Te gorsze pojawią się wtedy, gdy razem z terapeutą dotknięcie trudnych treści z Twojej historii. Może się to zdarzyć również bez wyraźnego powodu, jeśli ogólnie masz trudność w relacjach z ludźmi. Wobec terapeuty możesz poczuć emocje, które czujesz do innych ludzi, którzy jakoś Cię skrzywdzili, rozczarowali, oszukali, zignorowali, itp. Jest to jak najbardziej naturalne i nie oznacza, że terapia jest zła. Jeśli takie trudności się pojawią, powiedz o tym terapeucie. Jest to ważna część procesu terapeutycznego, która pomoże Ci w drodze do szczęśliwego życia. Oczywiście pod warunkiem, że terapeuta podejdzie z powagą i akceptacja do Twoich obaw.
Używam określeń terapeuta i psychoterapeuta zamiennie, gdyż potocznie często traktowane są one jako synonimy. Możesz jednak zetknąć się z rozróżnieniem tych dwóch pojęć. Za psychoterapeutę uznaje się osobę, która ukończyła studia wyższe (na dowolnym kierunku lub kierunkach medycznych/społecznych/humanistycznych) oraz czteroletni kurs psychoterapii lub też jest w trakcie trwania takiego kursu. Za terapeutę uznaje się psychoterapeutę lub osobę prowadzącą innego rodzaju terapię – np. terapię logopedyczną, terapię manualną, terapię zajęciową, terapię ręki, terapię psychologiczną, socjoterapię, farmakoterapię i inne. Terapeutą określa się też czasem osobę, która ukończyła specjalistyczne szkolenie w jakimś konkretnym obszarze / nurcie psychoterapii, jednak nie było to całościowe czteroletnie szkolenie psychoterapeutyczne. Wtedy mówi się np. o terapeucie EMDR, terapeucie TSR, itp.
Jak wybrać terapeutę lub psychologa?
Wiele osób, przy drobnych trudnościach i potrzebie uzyskania rady, wysłuchania wybiera jakiegokolwiek psychologa, np. z najbliższej okolicy i jest całkiem zadowolonych z takiego wyboru. Warto oczywiście poszukać przed spotkaniem opinii, ale o wielu psychologach nie znajdziesz takich informacji i nadal mogą to być całkiem pomocne osoby.
Sprawa trochę się komplikuje, gdy szukasz raczej wsparcia w długotrwałych czy poważniejszych trudnościach. Psychoterapia trwa dłużej i w dużo większym stopniu bazuje na relacji, dlatego tym ważniejszy staje się dobór odpowiednie osoby z odpowiednim podejściem. Przy konsultacjach psychologicznych relacja i podejście oczywiście również mają znaczenie, ale nie tak duże. Zatem przed wyborem terapeuty warto się dobrze zastanowić, albo najpierw poszukać, spotkać się z kilkoma osobami.
Jak się przygotować do spotkania?
Jeśli już wybrałeś specjalistę, zastanów się na czym polega problem który chcesz rozwiązać i jakie cele chcesz osiągnąć. Pomyśl jak długiej pracy się spodziewasz, jakie masz możliwości finansowe, czy jesteś w stanie uczestniczyć w spotkaniach regularnie. Większość terapeutów praktykuje spotkania raz w tygodniu, ale zdarzają się także terapeuci i nurty, rekomendujący spotkania 2-3 razy w tygodniu.
Jeśli posiadasz aktualne badania lekarskie, korzystasz z pomocy psychiatry, bierzesz leki itp, wspomnij o tym. Miej przy sobie opinie psychologiczne i diagnozy, jeśli takie posiadasz. Jeśli wybierasz się na spotkanie z dzieckiem, weź jego dokumentację opinie że szkoły, z poradni, od lekarza. Przyniesienie takich rzeczy nie jest konieczne, ale znacznie ułatwia i przyspiesza pracę psychologa czy terapeuty. Większość specjalistów na spotkanie dotyczące dziecka na pierwszą rozmowę zaprasza tylko rodziców. Zdarza mi się praktykować spotkanie od razu z dzieckiem, kiedy jest to nastolatek, który sam chce spotkania z psychologiem.
Jeśli jesteś kobietą i spodziewasz się, że temat na pierwszym spotkaniu będzie bardzo emocjonalny, unikaj makijażu który może się rozmazać, lub weź ze sobą coś, by go poprawić.
Jakie są zasady spotkań z psychologiem lub terapeuta?
Przede wszystkim zadaniem psychologa czy terapeuty jest Ci pomóc. Praca tej osoby opiera się na relacji, ale nadal pozostaje usługą, a Ty jesteś klientem. Terapeuta nie będzie utrzymywał prywatnych relacji z Tobą, raczej nie będzie mówił o sobie (chyba że o swoim wykształceniu i tego typu rzeczach), zatem relacja ta będzie zawsze nierówna. Powinieneś jednak mimo to być traktowany z szacunkiem, terapeuta nie może do niczego Cię zmuszać. Nie powinien również mówić Ci jakie decyzje masz podjąć.
Psycholog i terapeuta powinien zachować tajemnicę zawodową. Polega ona na tym, że Twoje dane i treść rozmów nie są ujawniane osobom trzecim. To, co powiesz terapeucie, pozostaje między Wami i masz prawo tego żądać. Od tej reguły istnieją pewne bardzo ściśle określone wyjątki. Takim wyjątkiem jest bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia, Twojego lub innej osoby. Nadrzędna wartością w pracy psychologa jest dobro drugiego człowieka. Jeśli ono jest zagrożone, podobnie jak lekarz, psycholog jest zobowiązany stanąć w jego obronie i wezwać odpowiednie służby (np. Pogotowie ratunkowe).
Druga sytuacja, gdy terapeuta w pewien sposób łamie tajemnice zawodową jest superwizja. Polega ona na tym, że psycholog konsultuje swoją pracę z pacjentem z innym, bardziej doświadczonym psychologiem (który posiada dodatkowe kwalifikacje do bycia superwizorem). Robi to z zachwianiem Twojej anonimowości (nie ujawnia Twoich danych), ale dość dokładnie opisuje Ciebie i swoją pracę z Tobą. Co prawda superwizor raczej nigdy się nie dowie, że Ty to Ty, ale jednak świadomość tego może wywoływać pewien dyskomfort. Dla zmartwionych mam jednak dobrą wiadomość. Superwizja jest tak na prawdę z korzyścią dla Ciebie. Mimo, że rozmawiasz z jedną osobą, więcej niż jedną osoba pracuje, aby Ci pomóc. Terapeuta jest także człowiekiem i może popełniać błędy. W relacjach o błędy dość łatwo. Dzięki superwizji, terapeuta może w porę zauważyć błąd, by go skorygować. Może również spojrzeć inaczej na Ciebie, lepiej Cię zrozumieć. Korzystanie z superwizji jest obowiązkiem etycznym terapeuty. Powinieneś się martwić, jeśli terapeuta na pytanie o superwizję odpowie, że jest już doświadczony i nie potrzebuje korzystać z superwizji. Nawet doświadczeni terapeuci powinni korzystać z superwizji. Nie przyjmuj takiego wytłumaczenia.
Czego możesz się spodziewać po pierwszym spotkaniu
Każdy specjalista pracuje trochę inaczej, Twój problem także może być różny, zatem nie ma jednej sztywnej zasady jak powinno wyglądać pierwsze spotkanie. Warto jednak wiedzieć, że po pierwszym spotkaniu prawdopodobnie Twoje problemy nie znikną. Terapeuta po 50 minutach rozmowy z Tobą nie będzie też prawdopodobnie wiedział w pełni na czym Twój problem polega.
Nie obrażaj się również, jeśli psycholog lub terapeuta po rozmowie z Tobą zasugeruje Ci spotkanie z inną sobą, mówiąc że będzie to odpowiedniejsze. To oznacza, że specjalista zna swoje granice i kieruje się z Twoim dobrem. Wie, że nie będzie w stanie wystarczająco dobrze Ci pomóc, dlatego wspiera Cię w tym by szukać bardziej adekwatnej pomocy. Nie każdy terapeuta pracuje z każdym problemem, nie każdy terapeuta będzie pracować z każdą osoba. Jest to całkowicie naturalne.
Czego możliwa jest pomoc już po pierwszym spotkaniu?
Tak. Zależy to jednak od rodzaju problemu z którym przychodzisz do specjalisty. Jeśli po prostu szukasz wiedzy na jakiś temat, prawdopodobnie uda Ci się ją uzyskać w krótkim czasie. Po jednym spotkaniu możesz również poczuć się lepiej, jeśli wyrzucisz z siebie coś, co nosisz długo w milczeniu. Opowiedzenie o tym komuś, kto nie ocenia – często przynosi ulgę. Najczęściej jednak, żeby Twój problem się rozwiązał konieczne będzie więcej spotkań.
Jeśli terapia przez dłuższy czas nie przynosi żadnych efektów albo ciągle czujesz się niezrozumiany, przez dłuższy czas czujesz się niekomfortowo.
Jak pracuje psycholog / terapeuta ?
Nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie. W zależności od nurtu, osobowości terapeuty, konkretnej zgłaszanej trudności każde spotkanie może wyglądać inaczej. Ważne jest, aby specjalista przestrzegał kodeksu etyki, działał dla Twojego dobra. Praca terapeuty czy psychologa opiera się przede wszystkim na relacji. Ważna jest także wiedza i znajomość technik, jednak jeśli one mogłyby wystarczyć, to już dawno zastąpilibyśmy specjalistów sztuczną inteligencją czy dobrymi książkami o samopomocy. Mogą one często wspomagać proces terapeutyczny, ale nie są w stanie go zastąpić.
Po specjaliście pracującym psychoanalitycznie możesz spodziewać się, że będzie raczej mało mówił, będzie zachowywał dążył to neutralności i sięgał z Tobą do dzieciństwa, do Twoich nieświadomych pragnień, będzie też dawał Ci różne interpretacje i zachęcał Cię do swobodnych skojarzeń. Terapia będzie długoterminowa, najczęściej kilka spotkań w tygodniu.
Terapeuta psychodynamiczny będzie odwoływał się do Twoich dziecięcych potrzeb, przywiązania. Może proponować Ci interpretacje lub nazywać to co się z Tobą dzieje. Będzie w znacznym stopniu opierać się na relacji terapeutycznej. Najczęściej będzie to terapia długoterminowa, od jednego do kilku spotkań w tygodniu.
Po specjaliście pracującym w nurcie poznawczo-behawioralnym możesz spodziewać się tego, że będzie zwracał uwagę na Twój sposób myślenia, na podejmowane działania. Będzie on bardziej aktywny, będzie dawał Ci zadania domowe, zadawał Ci pytania. Terapia będzie prawdopodobnie mieć jasno określoną strukturę i najczęściej będzie terapią krótkoterminową.
Po terapeucie TSR możesz spodziewać się tego, że będzie pomagał Ci znaleźć Twój potencjał i proste rozwiązania problemów. Terapia będzie raczej krótkoterminowa.
Terapeuta humanistyczny / Gestalt będzie kładł akcent na Twój indywidualny sposób doświadczania świata, ekspresję siebie i swoich emocji, wartości i sens. Będzie bazował w znacznej mierze na relacji terapeutycznej i tym, co się w niej dzieje.
Lista ta nie wyczerpuje wszystkich nurtów terapii (na uwagę zasługuje podejście systemowe, ericksonowskie, logoterapia, Terapia Schematu, EFT czy integracyjne, łączące różne nurty). Tym bardziej nie odnosi się też do osobowościowej różnorodności specjalistów. Tak naprawdę nie jestem w stanie w pełni odpowiedzieć Ci na pytanie jak pracują inni specjaliści, jakie wartości są ważne w ich pracy. Mogę jedynie pokazać Ci na czym polega moja praca.
Jeśli potrzebujesz wsparcia
Konsultacja psychologiczna
To forma wsparcia w kryzysach i problemach psychologicznych. Jeśli nie wiesz, czy potrzebujesz psychoterapii, treningu umiejętności, diagnozy czy konsultacji z lekarzem psychiatrą, konsultacja psychologiczna jest dobrym pierwszym wyborem.
Psychoterapia indywidualna
Terapia jest procesem rozwoju, dedykowanym mierzeniu się z przedłużającymi się problemami i zaburzeniami natury emocjonalnej i interpersonalnej. Jest skuteczną w radzeniu sobie z depresją, lękiem, PTSD i skutkami trauma, syndromami DDA i DDD czy zaburzeniami osobowości.
Warsztaty psychologiczne
Zajęcia grupowe w formie treningowej, dotyczące radzenia sobie z emocjami, budowania samoświadomości, samoakceptacji, umiejętności komunikacyjnych. Treningi umiejętności społecznych dla dorosłych i młodzieży. Szkolenia dla rodziców. Grupy wsparcia.
