Czym jest nastawienie na rozwój? Dlaczego jedni ludzie podczas niepowodzeń rezygnują i przestają wierzyć w siebie, a inni zwiększają wysiłek i osiągają sukces? Dlaczego dla jednych krytyka jest przykrym ciężarem, a dla innych motorem rozwoju?
Zdaniem Carol Dweck ludzie dzielą się w uproszczeniu na tych, którzy są nastawieni na stałość (efekt) i tych, którzy są nastawieni na rozwój.
Nastawienie na stałość
Pierwsi uważają, że inteligencja i zdolności są z góry zaprogramowane. Jeśli coś im się nie udaje tak, jakby tego chcieli – stwierdzają, że to dlatego, że nie są wystarczająco zdolni, wystarczająco inteligentni. Podejmują się tych zadań, z którymi uważają, że sobie poradzą, tych do których „się nadają”.
Nastawienie na rozwój
Drudzy uważają, że każdą umiejętność można rozwijać. Podejmując się różnych zadań, skupiają się na tym, by swoje umiejętności rozwijać. Niepowodzenia są dla nich sygnałem, że potrzebują nadal ćwiczyć i rozwijać się. Krytykę traktują jako wskazówkę nad czym mogą pracować.
I co w związku z tym?
Nastawienie na efekt lub na rozwój jest zw dużym stopniu zależne od tego, jak byliśmy wychowywani. Jeśli nagradzano nas tylko za najlepsze oceny, tylko za najlepiej wykonane zadania, a krytykowane nasze zdolności, gdy czegoś nie robiliśmy idealnie – rozwijało to nastawienie na efekt, na stałość. Jeśli natomiast byliśmy nagradzani za wysiłek włożony w pracę, za to, że idzie nam coraz lepiej – stajemy się raczej teoretykami rozwoju.
Nie święci garnki lepią. Umiejętności można rozwijać. Jeśli coś nam się nie udało za pierwszym razem – nie jest to dowód na to, że nie damy sobie z tym nigdy rady. Pewne cechy wrodzone mogą oczywiście sprawiać, że jednym łatwiej jest rysować, innym łatwiej liczyć. Oznacza to jednak mniej więcej tyle, że jedni potrzebują włożyć mniej wysiłku, inni trochę więcej. Nikt jednak nie rodzi się jako mistrz rysunku czy mistrz zdolności matematycznych.
A podejście – mimo, że wpojone nam w wychowaniu – jest możliwe do zmiany.
„Później sami zobaczycie, jak przekonanie, że wartościowe cechy można w sobie wyrobić, rozbudza entuzjazm do nauki.
Po co marnować czas na udowadnianie, jaki już jesteś dobry, kiedy możesz dalej się doskonalić?
Po co ukrywać swoje niedostatki, zamiast z nimi walczyć?
Po co szukać przyjaciół czy partnerów wśród ludzi, którzy będą wzmacniać twoje poczucie własnej wartości, zamiast wśród tych, którzy cię zmotywują do dalszego rozwoju?
I po co ograniczać się do tego, co pewne i sprawdzone, zamiast szukać nowych doświadczeń, które będą dla ciebie wyzwaniem?
Upodobanie do wyzwań i wytrwałość okazywana nawet wtedy (ba, właśnie wtedy), gdy coś idzie nie tak, to wyznaczniki nastawienia na rozwój. To ono sprawia, że ludzie potrafią sobie
poradzić w najtrudniejszych chwilach swojego życia.„
Z książki Carol Dweck: ” Nowa psychologia sukcesu„
