Czy jestem aseksualny/aseksualna? Jak rozpoznać aseksualność? Jak odróżnić ją od poglądów, decyzji, zaburzeń związanych z traumą i samooceną?
Aseksualność to brak odczuwania pociągu seksualnego do innych osób.
Z artykułu dowiesz się jak rozpoznać, czy jesteś osobą aseksualną i z czym można pomylić aseksualność.
Niestety aseksualność bywa często mieszana z awersją seksualną, brakiem/obniżeniem libido, niezdolnością doświadczania satysfakcji seksualnej, niechęcią do wchodzenia w bliskie relacje, nieatrakcyjnością fizyczną, celibatem i brakiem doświadczeń seksualnych. Znaczna część polskich artykułów na temat aseksualności nadal zawiera błędne informacje o tym, czym jest aseksualność. Niestety nie są to drobne błędy, a takie które całkowicie zakrzywiają obraz aseksualności, przekręcając kluczowe kwestie. Pomieszanie pojęć skutkuje tym, że wiele osób odczuwa ogromne zagubienie we własnej identyfikacji i odpowiedzi na pytanie „Czy jestem aseksualny/aseksualna?”.
Jak zatem określić, czy jesteś osobą aseksualną czy nie?
Przygotowałam dla Ciebie listę, która pomoże Ci zrozumieć czym jest aseksualność, a co nie jest aseksualnością. To nie test na aseksualność, a raczej pomoc w samoidentyfikacji. Nikt za Ciebie nie może określić Twojej aseksualności (ani żadnej innej orientacji seksualnej) ani jej zdiagnozować. Dzięki liście możesz jednak lepiej zorientować się, czy aseksualność Cię opisuje. Na dole artykułu wyjaśniam zawiłe pojęcia, w których łatwo się pogubić, gdy mówimy o aseksualności.
Czy jestem aseksualny/aseksualna?
Osoby aseksualne:
- nie odczuwają pociągu seksualnego (pożądania) do osób żadnej płci – kluczowe!
- mogą mieć libido (popęd seksualny) lub nie, ale jeśli je posiadają nie jest ono skierowane w stronę innych osób
- mogą się masturbować lub nie
- mogą być dowolnej płci
- mogą być uważane za atrakcyjne lub nie
- mogą odczuwać pociąg romantyczny i chęć budowania związku romantycznego lub nie (za brak chęci takiego kontaktu odpowiada aromantyczność, a nie aseksualność. Osoby aseksualne mogą dodatkowo być aromantyczne, ale nie muszą)
- mogą budować bliskie relacje i wchodzić w związki lub nie
- mogą mieć dzieci lub nie
- mogą mieć doświadczenia seksualne lub nie
- mogą decydować się na seks ze względów innych niż pociąg seksualny lub nie
- mogą mieć neutralny, negatywny lub pozytywny stosunek do seksu
- mogą uważać, że seks jest niesmaczny, obrzydliwy, zwierzęcy (choć nie muszą)
- mogą doświadczać orgazmu lub nie
- praktykować BDSM lub nie (ze względów innych niż pociąg seksualny)
- mogą odczuwać pociąg estetyczny lub nie
- mogą doświadczać popędu sensualnego lub nie
- mogą mieć niski lub wysoki poziom samoakceptacji
- mogą mieć małe lub duże umiejętności społeczne
- mogą czuć się zgodnie lub niezgodnie z płcią biologiczną
- nie potrzebują leczenia ze względu na aseksualność
- mogą doświadczać trudności psychologicznych (np. zarówno związanych z dyskryminacją społeczną wobec aseksualności, jak i wszelkich innych trudności, których doświadczają ludzie, jak np. depresja, wahania nastroju, zaburzenia lękowe, itp).
- mogą oceniać ludzi jako bardziej lub mniej atrakcyjnych/pięknych, ale zwykle nie rozumieją, gdy inni mówią, że ktoś jest seksowny
- na sceny erotyczne w filmach mogą reagować znudzeniem i niezrozumieniem (ale nie lękiem)
- mogą podejmować wysiłki i starania, by uniknąć bycia w sytuacji, gdy ktoś proponuje seks lub go oczekuje
- mogą czuć się niekomfortowo i nieswojo wobec zainteresowania seksualnego ich osobą, które dla wielu ludzi byłoby czymś miłym
- preferują najczęściej, by seks nie był obecny w ich życiu (nie mają takiej potrzeby), choć mogą się na niego decydować z innych względów (np. ze względu na partnera, z chęci posiadania dziecka, dla rozładowania libido, ze względu na presję społeczną i poczucie, że tak się powinno, dla zaspokojenia potrzeby bliskości fizycznej)
- ich cechą charakterystyczna nie jest awersja seksualna
To nie jest aseksualność
- czekanie do ślubu
- czekanie na odpowiednią osobę
- nieatrakcyjność fizyczna
- brak libido
- impotencja
- celibat (celowa rezygnacja z seksu)
- lęk przed aktywnościami seksualnymi
- awersja seksualna po traumatycznych doświadczeniach seksualnych (o tym, jak rozróżnić aseksualność od skutków traumy pisałam więcej w artykule „Aseksualność – zaburzenie po traumie, czy orientacja seksualna„)
- pogląd, że seks jest zły i niemoralny
- obniżenie libido po lekach antydepresyjnych
- obniżenie libido w niektórych chorobach i zaburzeniach hormonalnych
- fobia społeczna
- rezygnacja z relacji ze względu na brak umiejętności społecznych
Parasol aseksualności
Oprócz osób aseksualnych istnieją jeszcze osoby ze spektrum aseksualności / spod parasola aseksualności czy też z tak zwanej szarej strefy. Są to osoby, które znajdują się „blisko” aseksualności, ale aseksualność nie opisuje ich zawsze w 100%. Wachlarz parasola aseksualności jest bardzo szeroki i należą do niego między innymi osoby, które:
- odczuwają pociąg seksualny tylko w bardzo bliskiej zażyłej relacji (i nie zawsze musi on wystąpić) – demiseksualność
- odczuwają pociąg seksualny do osób mało znanych, ale nie do osób bliskich (pociąg seksualny znika) – frayseksualność
- mogą mieć fantazje seksualne bez pragnienia ich realizacji w postaci aktywności seksualnej z daną osobą (aegoseksualność)
- odczuwają pociąg seksualny, ale nie chcą jego realizacji w relacji seksualnej. Pociąg zanika, gdy druga osoba go odwzajemnia – lithoseksualność
- odczuwają pociąg seksualnegy, ale chcą seksualnej relacji – cupioseksualność
- odczuwają pociąg seksualny, ale tylko do osób fikcyjnych – fictoseksualność
Ciągle powstają nowe określenia, ujmujące niuanse orientacji seksualnych. Potrzeba identyfikacji jest duża u wielu osób. Pamiętaj jednak, że nawet jeśli odnajdziesz określenie, które do Ciebie pasuje, nie musi to oznaczać, że we wszystkim będziesz mieć tak samo, jak inne osoby, które w ten sposób się określają. Różnorodność w tym obszarze może być naprawdę ogromna.
Słownik pojęć
Pociąg seksualny (pożądanie) – odczuwanie pragnienia kontaktu seksualnego skierowanego w stronę konkretnej osoby, którą z różnych względów uważamy za atrakcyjną seksualnie, pociągającą. Chęć zbliżenia z tą konkretną osobą (nie bezosobowo).
Libido (popęd) – napięcie seksualne, odczuwane w sposób fizyczny, dążące do rozładowania (poprzez seks, masturbację). Libido samo w sobie nie jest ukierunkowane na konkretną osobę, choć oczywiście może współwystępować z pociągiem seksualnym.
Pociąg romantyczny – chęć bliskiego romantycznego kontaktu z konkretną osobą – bycia z nią relacji, emocjonalnego bliskiego kontaktu, więzi, tego, by ta osoba była w naszym życiu kimś wyjątkowym szczególnym, a my w życiu tej osoby. Często towarzyszy temu chęć trzymania się za ręce, wykonywania wspólnych ekscytujących aktywności, długich rozmów, dzielenia najważniejszych momentów, itp. Odczuwanie zachwytu daną osobą, relacją z nią. Może współwystępować z pociągiem seksualnym, ale nie musi.
Pociąg estetyczny – odczuwanie zachwytu lub podziwu wyglądem danej osoby. Może współwystępować z pociągiem seksualnym, ale nie musi. Może mieć formę czysto estetyczną – jak zachwyt pięknym kwiatem czy widokiem.
Pociąg sensualny – chęć bliskiego fizycznego kontaktu z konkretną osobą. Możliwe są różne formy preferowanego kontaktu – np. przytulanie, całowanie, głaskanie, masowanie, itp. Może współwystępować z pociągiem seksualnym, ale nie musi.
Agnieszka Juroszek
Jestem autorką bloga Psychologia Codzienności, na którym piszę o emocjach, relacjach i psychoterapii.
Prowadzę psychoterapię w podejściu humanistyczno-doświadczeniowym i w nurcie terapii schematu. Wspieram osoby, doświadczające trudności w obszarze emocji, potrzeb, samoakceptacji oraz relacji z innymi ludźmi i komunikacji. Pomagam w pokonywaniu trudnych doświadczeń, takich jak trauma, przemoc, dorastanie w rodzinie pełnej obojętności, krytyki, z problemem alkoholowym, itp. Jestem rekomendowanym przez stowarzyszenie Asfera (działające na rzecz osób aseksualnych) specjalistą w zakresie aseksualności. Od 2020 roku we współpracy ze stowarzyszeniem prowadzę grupę dla osób aseksualnych oraz szkolenia na temat aseksualności dla psychologów, psychoterapeutów, seksuologów. Pracuję też indywidualnie z osobami aseksualnymi.
Jestem psychologiem, psychotraumatologiem, trenerem umiejętności społecznych i psychoterapeutą w trakcie szkolenia (Szkoła Psychoterapii Intra – rekomendacja Polskiego Towarzystwa Psychologicznego). Ukończyłam również szkolenie przygotowujące do pracy w nurcie Terapii Schematu (akredytacja Międzynarodowego Towarzystwa Terapii Schematu ISST). Pracuję w Warszawie i online. Swoją pracę poddaję regularnej superwizji.
