Złe samopoczucie emocjonalne może mieć wiele przyczyn i wiele przejawów. Warto je zidentyfikować, aby jak najskuteczniej sobie pomóc.

Emocjonalne objawy

Związane z brakiem energii i pozytywnych odczuć

  • Brak energii – “nie mam na nic siły, wszystko jest zbyt męczące”
  • Brak motywacji -“nic mi się nie chce, nic mnie nie cieszy”
  • Brak nadziei – “nie widzę sensu, nie czeka mnie nic dobrego”
  • Niezdolność odczuwania radości, przyjemności – “nic mnie nie cieszy”
  • Psychiczne zmęczenie, wyczerpanie
  • Bezradność, bezsilność
  • Obniżony nastrój lub depresyjny nastrój

Związane ze smutkiem, niezadowoleniem

  • Smutek, rozpacz
  • Poczucie winy, wyrzuty sumienia, niezadowolenie z siebie
  • Rozdrażnienie, skłonność do wybuchów złości – “wszystko mnie wkurza”
  • Roztrząsanie i rozpamiętywanie ciągle tych samych zdarzeń, działań

Związane z lękiem

  • Doświadczanie niepokoju, napięcia emocjonalnego (i fizycznego), bycie “jak na szpilkach”
  • Ciągłe martwienie się o wiele rzeczy
  • Ciągłe poczucie, że sobie nie poradzisz
  • Nawracające straszne wspomnienia i sny
  • Skłonność do kontrolowania wszystkiego i wszystkich (brak poczucia bezpieczeństwa)

Związane z odcięciem emocji

  • Wąski zakres emocji – brak kontaktu z niektórymi emocjami (np. smutkiem, złością, lękiem, dumą)
  • Brak emocji, pustka, brak kontaktu ze swoim ciałem i emocjami – “nic nie czuję”, “nie wiem co czuję”
  • Skłonność do uciekania od emocji
  • Zagłuszanie emocji używkami, pracą
  • Unikanie wyzwań, odpowiedzialności, wszelkich trudności, prokrastynacja
  • Dysocjacja – odcięcie czucia (a czasem także świadomości) wobec natłoku emocji

Inne

  • Podejmowanie ryzykownych lub nieprzemyślanych działań pod wpływem emocji
  • Negatywny stosunek do swoich emocji (lub emocji innych ludzi)

Powyższa lista nie wyczerpuje wszystkich możliwych objawów związanych z emocjami. Objawy te mogą występować samodzielnie lub towarzyszyć różnym zaburzeniom. Podział na kategorie jest orientacyjny – trzeba mieć na uwadze, że ten sam objaw może dotyczyć różnych kategorii.

Przyczyny emocjonalnych trudności

Lista emocjonalnych objawów jest bardzo szeroka i choć trudno wskazać wszystkie możliwe przyczyny, to jednak można wyodrębnić pewne podstawowe kategorie przyczyn. Jeśli czujesz się emocjonalnie źle, dotyczy Cię co najmniej jedna kategoria przyczyn:

Związane ze zdrowiem somatycznym (zdrowiem ciała) i jego równowagą

  • Chorujesz na chorobę, która powoduje objawy emocjonalne – np. zaburzenia hormonalne (w tym związane z tarczycą), problemy neurologiczne, inne zaburzenia, nietypowa budowa układu nerwowego
  • Twój organizm jest rozregulowany pod wpływem przyjmowania obecnie lub w przeszłości pewnych substancji, dających objawy emocjonalne lękowe, depresyjne, itp. – np. alkohol (przyczynia się do stanów depresyjnych), kofeina (wypłukuje magnez, może powodować rozdrażnienie i lęk), marihuana (w długotrwałym stosowaniu może powodować objawy lękowe), niektóre leki
  • W Twojej diecie jest nierównowaga białka, tłuszczów, węglowodanów
  • W Twojej diecie jest za dużo pewnych substancji – np. cukrów prostych
  • Jesz nieregularnie, za mało lub za dużo
  • Masz niedobory witamin
  • Masz niedobory mikroskładników
  • Pijesz za mało wody
  • Masz za mało wysiłku fizycznego
  • Masz za mało snu i odpoczynku
  • Masz za mało światła słonecznego

Związane z kryzysową sytuacją, problemami i wyzwaniami

  • Przeżywasz stratę – żałobę po śmierci bliskiej osoby, utratę bliskiej relacji – to normalne, że w takiej sytuacji czujesz się źle i potrzebujesz czasu, by to “przeboleć”.
  • Przechodzisz przez dużą zmianę – np. zmiana pracy, zmiana miejsca zamieszkania – czyli przeżywasz jakąś trudność, do której musisz się przystosować
  • Znajdujesz się w okresie rozwojowym pełnym nowych wyzwań, do których potrzebujesz się przystosować – np. okres dojrzewania, początek pracy zawodowej, przejście na emeryturę, itp
  • Doświadczasz przemocy, mobbingu, nadmiaru krytyki, tkwisz w toksycznej relacji
  • Przebywasz w innych szczególnie niesprzyjających warunkach – np. żyjesz na emigracji, należysz do mniejszości w danej kulturze (seksualnej, religijnej, etnicznej)
  • Doświadczasz zagrożenia bezpieczeństwa i stabilności – np. utrata pracy, choroba
  • Inne Twoje ważne potrzeby są niezaspokojone
  • Brakuje Ci regulujących rutynowych czynności
  • Masz za dużo wyzwań na raz
  • Brakuje Ci wyzwań – za dużo monotonii
  • Brakuje Ci wsparcia, które byłoby przeciwwagą do obciążeń lub nie korzystasz ze wsparcia, które masz
  • Otaczasz się ludźmi o bardzo odmiennych preferencjach i wartościach – nie dbasz o bliskość z osobami “podobnymi” z którymi dobrze się czujesz
  • Otaczasz się ludźmi “zarażającymi” niezdrowymi nawykami, którym nie potrafisz się przeciwstawić ( np. nadmiernie narzekającymi lub zamawiającymi się, zniechęcającymi do nowych aktywności)

Będące skutkiem trudnych doświadczeń z przeszłości i braku pewnych umiejętności

  • Masz doświadczenia traumatyczne, z którymi potrzebujesz się uporać (mniejsze i większe)
  • Brakuje Ci dobrych wzorców i umiejętności wchodzenia w relacje i radzenia sobie z emocjami
  • Praktykujesz niezdrowe wzorce zaczerpnięte z rodziny i zmagasz się z emocjonalnymi schematami
  • Wzorce rodzinne wpływają na Twoja relację z samym sobą i akceptację swoich emocji, słabości

Jak poczuć się lepiej?

To, w jaki sposób możesz sobie pomóc jest zależne od tego, jaka jest przyczyna Twoich trudności, w czym dokładnie się przejawiają (rodzaj objawów) i jakie jest ich nasilenie.

Jeśli Twoje emocjonalne problemy są związane ze zdrowiem ciała – zacznij od niego. Zbadaj się, a w razie potrzeby podejmij odpowiednie leczenie. Sprawdź, czy Twoja dieta jest prawidłowa i dobrze dopasowana do Twoich potrzeb. Wprowadź zdrowe nawyki, związane z aktywnością fizyczną, odpoczynkiem. Wyeliminuj lub ogranicz do minimum substancje powodujące pogorszenie samopoczucia.

Uważaj na odchudzające diety cud – często rozregulowują organizm i nie dostarczają potrzebnych składników. Jeśli masz problemy z nadwagą – zacznij od aktywności fizycznej, zdrowej diety, eliminując niezdrowe jedzenie. Zbadaj też tarczycę – niedoczynność tarczycy często wiąże się z przyrostem wagi.

Jeśli Twoje emocje wiążą się z bieżącą sytuacją – dąż do jej zmiany (konieczne w przypadku przemocy), albo zdobycia dodatkowych zasobów i umiejętności, aby ta sytuacja była mniej uciążliwa. Staraj się ograniczać wymaganie od siebie dużo w trudnych momentach. Dbaj o wsparcie i odpoczynek.

Pamiętaj, że w przypadku dużego nasilenia emocji możesz także skonsultować się z lekarzem psychiatrą. Leki bywają pomocne w przypadku wielu trudności, związanych z emocjami.

Jeśli Twoje emocje wiążą się z wpływem przeszłości – badaj ten wpływ, czytaj na ten temat, praktykuj uważność. Jeśli to niewystarczające – nie bój się psychoterapii. Jest ona najbardziej sprawdzoną metodą budowania równowagi emocjonalnej po wcześniejszych trudnych doświadczeniach. W przypadku dużego nasilenia trudnych emocji pod wpływem trudnych doświadczeń często praktykuje się połączenie psychoterapii i farmakoterapii.

Jeśli nie wiesz, jaka terapia będzie odpowiednia, więcej przeczytasz w artykule:

Jeśli potrzebujesz wsparcia

Konsultacja psychologiczna

To forma wsparcia w kryzysach i problemach psychologicznych. Jeśli nie wiesz, czy potrzebujesz psychoterapii, treningu umiejętności, diagnozy czy konsultacji z lekarzem psychiatrą, konsultacja psychologiczna jest dobrym pierwszym wyborem.

Psychoterapia indywidualna

Terapia jest procesem rozwoju, dedykowanym mierzeniu się z przedłużającymi się problemami i zaburzeniami natury emocjonalnej i interpersonalnej. Jest skuteczną w radzeniu sobie z depresją, lękiem, PTSD i skutkami trauma, syndromami DDA i DDD czy zaburzeniami osobowości.

Warsztaty psychologiczne

Zajęcia grupowe w formie treningowej, dotyczące radzenia sobie z emocjami, budowania samoświadomości, samoakceptacji, umiejętności komunikacyjnych. Treningi umiejętności społecznych dla dorosłych i młodzieży. Szkolenia dla rodziców. Grupy wsparcia.

Podobne wpisy