Wybór terapeuty nie jest łatwy, zwłaszcza kiedy nie mamy pojęcia co jest istotne i czym warto się kierować. Niestety, nie mając odpowiedniej wiedzy, łatwo trafić w nieodpowiednie ręce i zamiast pomocy otrzymać jeszcze więcej zamieszania, stratę czasu i pieniędzy. Sprawdź na co zwrócić uwagę przy wyborze i w jaki sposób szukać. Jakie cechy, zachowania i kompetencje ma dobry terapeuta.
Dobry terapeuta to taki, który:
Ustala z Tobą cel pracy i trzyma się go – nie narzuca Ci własnych celów – choć może upewniać się własnymi słowami, czy dobrze zrozumiał Twoje cele lub powiedzieć Ci, że osiągnięcie jakiegoś celu jest niemożliwe (np. nie możesz w ramach własnej terapii zmieniać innych ludzi w Twoim otoczeniu, celem terapii nie powinno być także nauczenie się manipulować). Może zaproponować Ci pewien obszar, jeśli zauważa, że może być dla Ciebie istotny, jednak to Ty podejmujesz decyzję nad czym chcesz pracować.
Nie podejmuje za Ciebie decyzji – nie narzuca Ci ani celu ani tez sposobów, w jaki możesz go osiągnąć. Czasem może zaproponować opcje, których być może nie dostrzegasz, jednak to Tobie pozostawia zawsze decyzję. Nie mówi Ci też co jest dla Ciebie bardziej odpowiednie. Może jedynie pokazywać Ci konsekwencje różnych działań. Jest pewna sytuacja, kiedy może podjąć decyzję za Ciebie – gdy Twojemu życiu lub zdrowiu zagraża niebezpieczeństwo. Jest to jednak wyjątkowa i dość rzadka sytuacja.
Uważnie Cię słucha, nie narzuca interpretacji – terapeuta pamięta wątki, stara się jak najlepiej Ciebie zrozumieć (to nie oznacza, że zawsze zrozumie od razu, co masz na myśli). Nie mówi, że wie lepiej od Ciebie co czujesz. Jeśli proponuje pewną interpretację, pyta Ciebie o to, czy się z nią zgadzasz, co o niej sądzisz.
Nie wyśmiewa Cię – nie poniża, nie dogryza, nie krytykuje. Dobry terapeuta może Cię konfrontować, gdy zauważa, że robisz coś, co jest sprzeczne z Twoimi celami lub nie bierzesz czegoś pod uwagę. Stara się to jednak robić w sposób empatyczny.
Dba o granice – nie wchodzi z Tobą w prywatne relacje, nie prowadzi terapii Twoich rodziców, partnera, przyjaciół. Nie przyjmuje od Ciebie prezentów i usług. Sesje mają ściśle określone ramy i czas trwania. Terapeuta nie przekracza też Twoich granic fizycznych, szanuje odmowę wykonania jakiegoś ćwiczenia, nie składa propozycji romantyczny i seksualnych.
Przestrzega zasad tajemniczy zawodowej i ogólnie kodeksu etyki towarzystwa pod które podlega (np. Polskiego Towarzystwa Psychologicznego lub innego oficjalnego).
Pamięta najważniejsze informacje i wątki, może robić notatki
Korzysta regularnie z superwizji oraz ukończył lub jest w trakcie terapii własnej. Dobry terapeuta dba o swoją dobrą kondycję emocjonalną oraz swoje granice, nie pracuje „non stop”.
Posiada odpowiednie kwalifikacje i pracuje sprawdzonymi metodami w rekomendowanych podejściach. Takie podejścia to
- terapia poznawczo behawioralna (także 3 fala, czyli DBT, ACT, terapia schematu, elementy uważności)
- terapia psychodynamiczna (np. oparta na mentalizacji, teorii relacji z obiektem, ISTDP, itp.)
- terapia humanistyczno-doświadczeniowa (np. gestalt, EFT)
- terapia systemowa
- podejście ericksonowskie
- inne metody pracy o udowodnionej skuteczności w danym zaburzeniu – np. EMDR do pracy z traumą
Powinien posiadać dyplom ukończenia studiów psychologicznych, medycznych lub pedagogicznych oraz ukończyć lub być w trakcie szkoły psychoterapii w rekomendowanym podejściu.
Nie daj się przekonać, że osoba, która ukończyła studia z ekonomii i kurs TSR pierwszego stopnia jest psychoterapeutą! Uważaj na terapeutów podejść, które nie są sprawdzone i oparte na nauce (np. ustawienia Hellingera).
Odpowiada na Twoje pytania i wątpliwości – nie ukrywa jak działa terapia, jaka jest jej skuteczność, nie obiecuje gruszek na wierzbie. Pozwala Ci wyrażać swoje wątpliwości i cierpliwie na nie reaguje, tłumacz w sposób zrozumiały to, czego nie rozumiesz. Pozwala Ci wyrażać emocje, związane z terapią – lęk, złość, niepewność, itp.
Kieruje się Twoim dobrem – nie szuka osobistych korzyści (poza ustalonym wynagrodzeniem), jest punktualny, przestrzega ustalonych zasad, potrafi przyznać się do błędu. Może pokazywać Ci perspektywę innych osób, gdy np. wchodzisz z kimś w konflikt, ale nie po to, by Cię pouczać, tylko dlatego, by pomóc Ci odzyskać wpływ.
Dobry terapeuta – jak do wybrać?
Znalezienie dobrego terapeuty może być łatwiejsze lub trudniejsze, w zależności od tego, z jakim problemem się zmagasz i gdzie mieszkasz. Będziesz mieć większy wybór, jeśli mieszkasz w dużym mieście i szukasz terapeuty np. w Warszawie, Krakowie czy Trójmieście niż, gdy mieszkasz w małej miejscowości – wtedy może się okazać, że jedyną dostępna opcją jest np. terapia online.
Na co zatem zwrócić uwagę i jak zabrać się do szukania terapeuty? Weź pod uwagę powyższą listę. Mogą Ci się jednak przydać dodatkowe wskazówki:
Zastanów się z jakim problemem się zmagasz
Wybierz terapeutę, który specjalizuje się w pracy z problemami, które Cię dotyczą. Powinien o tym informować na swojej stronie internetowej, profilu lub plakacie w placówce, do której się wybierasz.
Sprawdź, jakie podejścia są skuteczne w pracy z Twoim problemem oraz jaki nurt będzie Ci odpowiadać „osobowościowo” – więcej pisałam w artykule „Jaki nurt psychoterapii wybrać?„. Nie każde podejście jest tak samo skuteczne do pracy z danym problemem, czy zaburzeniem.
Sprawdź kwalifikacje specjalisty oraz inne informacje, które o sobie podaje. Nie pomijaj tego kroku! Uważaj na osoby oferujące wyleczenie zaburzeń osobowości w miesiąc, nie informujące o tym, jakie szkoły ukończyły, przestawiające się jako najlepszy specjalista od wszystkiego. Zachowaj także ostrożność, jeśli specjalista pisze więcej o swojej osobowości i sukcesach niż podejściu do terapii oraz obszarach pracy.
Sprawdzaj opinie, ale miej do nich ograniczone zaufanie, jeśli są zamieszczone w Internecie i trudno zweryfikować ich autora (niektóre portale mają specjalne procedury weryfikowania opinii). Proś o polecenie, ale nie najbliższą rodzinę. Jeśli ktoś z Twoich znajomych korzysta z terapii i jest zadowolony, być może jego terapeuta może polecić innego dobrego specjalistę.
Terapia w Warszawie lub online przez Skype
- Terapia humanistyczno-doświadczeniowa koncentruje się na eksplorowaniu Twojego bieżącego, zmieniającego się doświadczenia emocjonalnego. Pomaga lepiej poznać siebie, swoje emocje, myśli i zachowania. Dzięki uważności na zmieniające się doświadczenie możesz lepiej siebie zrozumieć i zyskać kontrolę nad targającymi Tobą emocjami i myślami. Pozwala dostrzec możliwość wpływu na własne życie
- Terapia schematu zakłada, że u podstaw naszych trudności, kryją się niezaspokojone potrzeby z dzieciństwa i kształtujące się przez to schematy. Pomaga pokonać schematy, dzięki pracy z trybami emocjonalnymi oraz lepsze rozumienie swoich potrzeb i źródeł destrukcyjnych myśli. Wykorzystuje pracę z Wewnętrznym Dzieckiem, aby dokonać trwałej zmiany
Agnieszka Juroszek
Jestem autorką bloga Psychologia Codzienności, na którym piszę o emocjach, relacjach i psychoterapii.
Prowadzę psychoterapię w podejściu humanistyczno-doświadczeniowym i w nurcie terapii schematu. Wspieram osoby, doświadczające trudności w obszarze emocji, potrzeb, samoakceptacji oraz relacji z innymi ludźmi i komunikacji. Pomagam w pokonywaniu trudnych doświadczeń, takich jak trauma, przemoc, dorastanie w rodzinie pełnej obojętności, krytyki, z problemem alkoholowym, itp.
Jestem psychologiem, psychotraumatologiem, trenerem umiejętności społecznych i psychoterapeutą w trakcie szkolenia (Szkoła Psychoterapii Intra – rekomendacja Polskiego Towarzystwa Psychologicznego). Ukończyłam również szkolenie przygotowujące do pracy w nurcie Terapii Schematu (akredytacja Międzynarodowego Towarzystwa Terapii Schematu ISST). Pracuję w Warszawie i online. Swoją pracę poddaję regularnej superwizji.
